ΤΟ ΠΑΡΑΚΆΤΩ ΠΟΛΎ ΕΝΔΙΑΦΈΡΩΝ ΚΕΊΜΕΝΟ,ΕΣΤΑΛΕΙ ΣΤΟ BLOG ΕΝΙΚΟΣ ΩΣ ΑΠΆΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΆΡΘΡΟ ΤΟΥ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΥ ΠΕΡΙ<<ΕΥΡΩ Η ΔΡΑΧΜΗ?>> . Η ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΥ ΗΤΑΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Η ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. ΠΑΝΩ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΔΙΑΦΟΡΆ ΒΑΣΊΣΤΗΚΕ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ ΚΑΙ ΑΝΈΠΤΥΞΕ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΩΡΊΑ.
*Σε καμιά περίπτωση δεν υιοθετώ της ιδέες, ούτε του Γιώργου ούτε του Νίκου.
Άλλωστε πιστεύω πως καμιά ιδέα/ιδεολογία δεν ειναι επικίνδυνη για τον
άνθρωπο .... επικίνδυνη γίνετε στα χέρια αυτόν που την εκμεταλευονται προς
όφελος τους, διεκδικώντας μέσω αυτής-(ιδεολογίας)- αξιώματα και δύναμη.
.....................ο εξ'Αρχης
Η απάντηση του Γιώργος N.Y στο άρθρο:
http://www.enikos.gr/mpogiopoulos/288973,Eyrw-h-draxmh---.html
Σ᾽ τὸ ξαναλέω. Δὲν εἶσαι ὑποχρεωμένος νὰ ὑπόκεισαι τὴν "ἐκμετάλλευση" κανενὸς πλουσίου ἐργοδότου. Ἂν θέλουν, μποροῦν 1000 ἐργάτες νὰ συνεταιρισθοῦν καὶ νὰ ἰδρύσουν μιὰ ἐταιρία ποὺ θὰ κατέχουν καὶ θὰ διοικοῦν ἀπὸ κοινοῦ. Στὸν φιλελευθερισμὸ, αὐτὸ ἐπιτρέπεται.
Αὐτὸ ποὺ δὲν ἐπιτρέπεται εἶναι νὰ σκοτώσουν ἢ νὰ φυλακίσουν οἱ ἐργάτες τὸν ἰδιοκτήτη τοῦ ἐργοστασίου, γιὰ νὰ τοῦ ἀρπάξουν τὸ ἐργοστάσιο.
Αὐτὸ ποὺ λὲς περί "ἐκμεταλλεύσεως" βασίζεται στὴν λανθασμένη μαρξιστικὴ ἀντίληψη περὶ ἀξίας. Σοῦ τὰ ἔχω ξαναγράψει, ἀλλὰ δὲν ἔχεις καλὲς σχέσεις μὲ τὴν οἰκονομικὴ θεωρία, φαίνεται. Εἶσαι περισσότερο καλὸς στὰ "θρησκευτικὰ" τοῦ μαρξισμοῦ.
Λοιπόν, ὁ Μὰρξ θεωροῦσε ὅτι ὁ ἐργοδότης (δηλαδὴ ὁ καπιταλιστὴς πλουτοκράτης κλπ κλπ) ἐκμεταλλεύεται τὸν ἐργαζόμενο ἐπειδὴ κατακρατεῖ τὴν "ὑπεραξία" τῆς ἐργασίας του. Θὰ τὸ ἐξηγήσω μὲ ἕνα παράδειγμα, καὶ θὰ τὸ ἀποδομήσω ὄμορφα ὄμορφα, γιὰ νὰ καταλάβεις ἀκόμα κι ἐσὺ πόσο μπουρδολογία εἶναι ὁ μαρξισμός, ἐκ θεμελίων.
Τί εἶναι ἡ ὑπεραξία, λοιπόν; Φαντάσου ὅτι δουλεύω σὲ ἕνα ἐργοστάσιο ποὺ φτιάχνει ὑπολογιστές. Σὲ μία μέρα φτιάχνω ἕναν ὑπολογιστή, καὶ παίρνω μεροκάματο €100. Ὁ ἐργοστασιάρχης πουλάει τὸν ὑπολογιστὴ σὲ κάποιον πελάτη πρὸς €500, καὶ ἔχει €400 κέρδος. Ὁ Μὰρξ παρατηρεῖ ὅτι τὸ προϊὸν τῆς ἐργασίας μου δὲν τὸ παίρνω ἐγώ, ἀλλὰ ὁ ἐργοδότης, ποὺ στὴν συνέχεια κερδίζει ἀπ᾽ αὐτό. Ἂρα, λέει ὁ Μάρξ, παρήγαγα "ὑπεραξία" €400, τὴν ὁποία μοῦ ἔκλεψε (!!) ὁ ἐργοδότης.
Ποῦ εἶναι τὸ λάθος, τώρα: Τὸ λάθος 1ο λάθος εἶναι ὅτι δὲν ἔδωσα στὸν ἐργοδότη τὸν ὑπολογιστὴ πρὸς €100, ἀλλὰ τὴν ἐργασία μου πρὸς €100. Ἡ ἐργασία μου μετουσιώθηκε σὲ ὑπολογιστή, ἀλλὰ στὴν ἀρχὴ δὲν εἶχα ὑπολογιστὴ. Ἂν εἶχα, θὰ τὸν πουλοῦσα πρὸς €500 στὸν πελάτη τοῦ ἐργοδότου μου, ἀντὶ νὰ δουλεύω. Δουλεύοντας πουλάω ἐργασία, ὅχι προϊόν ἐργασίας. Καὶ τὸ 2ο λάθος εἶναι ὅτι ἡ ἀξία τοῦ ὑπολογιστὴ δὲν εἶναι ἀντικειμενικὴ στὰ €500, ἀλλὰ εἶναι ἄλλη γιὰ ἐμένα, ἄλλη γιὰ τὸν ἐργοδότη μου, καὶ ἄλλη γιὰ τὸν πελάτη ποὺ τὸν ἀγόρασε. Ἔτσι γίνεται νὰ εἶναι ὅλοι κερδισμένοι ἀπὸ τὴν συναλλαγή. Θὰ σοῦ ἐξηγήσω τώρα πῶς ἐρμηνεύεται ἡ συναλλαγή, καὶ γιατὶ εἶναι ὅλοι ἰκανοποιημένοι, καὶ ὡς ἐκ τούτου δὲν γίνεται καμμία ἐπανάστασις, ἀλλὰ ὁ κόσμος συνεχίζει νὰ λειτουργεῖ καὶ νὰ ἐργάζεται ἐθελουσίως, καὶ πῶς τελικὰ αὐτὴ ἡ δομὴ ἔχει αὐξήσει τὴν εὐημερία ὅλων (παραγωγῶν, ἐργοδοτῶν καὶ καταναλωτῶν).
Ὅταν διαπραγματεύομαι τὴν πρόσληψή μου ἀπὸ τὸν ἐργοστασιάρχη συμφωνῶ νὰ τοῦ πουλήσω μιὰ μέρα ἐργασίας πρὸς €100. Ἐφόσον δέχομαι αὐτὸ τὸ μεροκάματο, θεωρῶ ὅτι ἡ ἐργάσιμος ἡμέρα ἀξίζει γιὰ ἐμένα λιγότερο ἀπὸ €100, ὁπότε τὰ €100 μὲ ἰκανοποιοῦν, ἢ δὲν βρίσκω ἀλλοῦ τίποτα καλύτερο. Ἀντιστοίχως, ἂν ὁ ἐργοστασιάρχης συμφωνήσει νὰ μὲ πληρώνει €100, τὸ κάνει ἐπειδὴ ξέρει ὅτι ἡ ἐργασία μου ἀξίζει γιὰ αὐτὸν περισσότερο ἀπὸ €100, ἢ δὲν βρίσκει ἀλλοῦ κανέναν ποὺ νὰ ζητάει λιγότερα. Θυμήσου ὅτι δὲν εἶμαστε σκλάβοι, δὲν ζοῦμε σὲ φεουδαρχία, δὲν εἶμαστε στὸ γκούλακ ἢ στὸ κολχόζ, ἀλλὰ ζοῦμε σὲ ἐλεύθερη οἰκονομία ὅπου ὑπάρχουν κι ἀλλοῦ ἐργοδότες ποὺ μπορεῖ νὰ πληρώνουν καλύτερα, ἄρα ἔχω ἐπιλογή. Τὸ ἴδιο καὶ ὁ ἐργοδότης. Ἂν ἐγὼ θέλω €1000 μεροκάματο ἀλλὰ δὲν μοῦ τὸ προσφέρει κανεῖς, σημαίνει ὅτι ἡ ἐργασία ποὺ παρέχω δὲν ἀξίζει €1000 στοὺς ἐργοδότες. Ἂν ἄξιζε, θὰ ἦταν χαζὸς κάποιος νὰ μὴν τὴν ἀγοράσει. Κι ἂν θεωρήσουμε ὅτι οἱ ἐργοδότες ἔχουν κάνει συνδικάτο γιὰ νὰ ῥίχνουν τὰ μεροκάματα, αὐτὸ θὰ δημιουργοῦσε μιὰ ὑπέροχη εὐκαιρία σὲ ἕναν ἄλλο ἐργοδότη, ἐκτὸς συνδικάτου, νὰ πληρώσει λίγο παραπάνω καὶ νὰ πάρει ὅλους τοὺς καλοὺς ἐργαζομένους ἀπὸ τοὺς ἀνταγωνιστές του. Ἀπ᾽ τὴν ἄλλη, ἂν ὅλοι οἱ ἐργαζόμενοι εἶναι σὲ συνδικάτο καὶ ἀπαιτοῦν €1000, αὐτὸ θὰ δημιουργήσει μιὰ ὑπέροχη εὐκαιρία σὲ κάποιον ἐκτὸς συνδικάτου νὰ δουλέψει γιὰ λιγότερα, καὶ νὰ πάρει τὴν δουλειὰ τῶν συνδικαλιζομένων ἀνταγωνιστῶν του. Στὸ κάτω κάτω τῆς γραφῆς, ὁ λόγος ποὺ κανεῖς ἐργοδότης δὲν θὰ προσέφερε €1000 δὲν εἶναι ὅτι οἱ ἐργοδότες εἶναι ἄδικοι καὶ κακοί, ἀλλὰ ὅτι κανεῖς δὲν θὰ ἤθελε νὰ ἀγοράσει ὑπολογιστὴ γιὰ πάνω ἀπὸ €500. Ζητῶντας οἱ ἐργάτες €1000, οὐσιαστικὰ ἀπαιτοῦν ἀπὸ τοὺς πελάτες νὰ ἀγοράζουν ὑπολογιστὲς ὑπερτιμημένους, τὸ ὁποίον εἶναι ἀδύνατον, καὶ γι᾽ αὐτὸ δὲν μπορεῖ κανεῖς ἐργοδότης νὰ τοὺς ἰκανοποιήσει. Στὸ τέλος τέλος, δηλαδή, τὸ πόσο πληρώνεται κάποιος γιὰ τὴν ἐργασία του ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν ζήτηση ποὺ ἔχει τὸ προϊὸν τῆς ἐργασίας του. Δίκιο δὲν εἶναι μόνο τὸ δίκιο τοῦ ἐργάτη, ἀλλὰ καὶ τοῦ πελάτη. :) Ἀπ᾽ τὴν ἄλλη, οἱ ἐργοδότες θὰ ἤθελαν νὰ πλήρωναν €0 μεροκάματο, ἀλλὰ τότε κανεῖς δὲν θὰ ἤθελε νὰ ἐργαστεῖ, ὁπότε ὑποχρεώνονται νὰ πληρώνουν κάτι πάνω ἀπὸ €0 καὶ κάτω ἀπὸ €500. Ἂρα, σὲ συνθήκες ἐλεύθερης οἰκονομίας καὶ μὴ-βίας (ὅπου τὸ ΠΑΜΕ δὲν δέρνει ἀπεργοσπάστες καὶ τὸ ΚΚΣΕ δὲν ἀρπάει τὰ χωράφια τῶν Οὐκρανῶν, ἂς ποῦμε), δὲν ἐπιβιώνουν γιὰ πολὺ οἱ συντεχνίες, οὖτε τῶν ἐργοδοτῶν οὖτε τῶν ἐργαζομένων, γιατὶ πᾶνε κόντρα στὴν φυσικὴ ἰσορροπία ποὺ ὑπαγορεύει ὁ ἀνταγωνισμὸς καὶ ἡ ἀναζήτηση τοῦ κέρδους ἀπὸ ὅλους τοὺς συμβαλλομένους.
Συνεχίζω: Ἔχω λοιπὸν δουλέψει μιὰ μέρα, ἔχω λάβει τὰ €100 μου, καὶ εἶμαι εὐχαριστημένος γιατὶ πούλησα τὴν ἐργασία μου, ποὺ γιὰ ἐμένα ἄξιζε λιγότερο ἀπὸ €100, καὶ ὁ ἐργοδότης εἶναι εὐχαριστημένος γιατὶ ἀγόρασε τὴν ἐργασία μου, σὲ μορφὴ ὑπολογιστοῦ (προϊόντος), ποὺ ἔχει γι᾽ αὐτὸν ἀξία πάνω ἀπὸ €100. Γιατί ἔχει ἀξία πάνω ἀπὸ €100; Ἐπειδὴ ὁ ἐργοδότης μου ἔχει ὑπόψιν του κάποιους ἀνθρώπους (τοὺς πελάτες) ποὺ θὰ πλήρωναν €500 γιὰ αὐτὸν τὸν ὑπολογιστή. Καὶ αὐτοὶ οἱ καταναλωτὲς εἶναι διατεθημένοι νὰ πληρώσουν €500 γιὰ ἕναν ὑπολογιστή, ἀνεξαρτήτως τοῦ κόστους παραγωγῆς, γιατὶ τὸν θέλουν πάρα πολύ (μεγάλη ζήτηση), καὶ δὲν τὸν βρίσκουν ἀλλοῦ φτηνότερο (μικρὴ προσφορά). Ἄρα ὁ πελάτης ἀξιολογεῖ τὸν ὑπολογιστὴ πάνω ἁπὸ €500, καὶ εἶναι εὐχαριστημένος ποὺ τὸν ἀγοράζει γιὰ €500, καὶ ὁ ἐργοδότης εἶναι ἀσφαλῶς εὐχαριστημένος κι αὐτὸς, γιατὶ ἔχει κέρδος €400. Κι ἐγὼ εἶμαι εὐχαριστημένος γιατὶ ἔλαβα €100, ποὺ ἦταν τὸ καλύτερο ποὺ μποροῦσα νὰ κάνω μὲ τὴν ἐργάσιμη ἡμέρα ποὺ πούλησα.
Δηλαδή: Ὁ ἐργοδότης εἶναι **μεταπράττης**. Ἀγοράζει ἐργασία φτηνά, τὴν πακετάρει σὲ μορφὴ προϊόντος, καὶ πουλάει τὸ προϊὸν στὸν καταναλωτή. Καὶ γιατί, θὰ μοῦ πεῖς, χρειαζόμαστε αὐτὸν τὸν μεσάζοντα; Γιατί νὰ μὴν πηγαίνει ἡ συναλλαγὴ κατευθεῖαν ἀπὸ τὸν παραγωγὸ στὸν καταναλωτή; Ὁ λόγος εἶναι ὅτι ὁ μεσάζων (ἐργοδότης) συμβάλλει κι αὐτὸς κάτι πολύτιμο ποὺ τὸ χρειάζονται οἱ ὑπόλοιποι, καὶ γι᾽ αυτὸ ἄλλωστε δέχονται νὰ συναλλάσσονται μαζί του. Τί εἶναι αὐτὸ ποὺ παρέχει ὁ ἐργοδότης;
1) Τὰ μέσα παραγωγῆς. Π.χ. κάποιος πῆρε δάνειο γιὰ νὰ ἀγοράσει μηχανήματα καὶ να χτίσει τὸ ἐργοστάσιο. Ὁ ἐργάτης ἀπὸ μόνος του δὲν διέθετε μηχανήματα. (Ἂν τὰ διέθετε, τότε θὰ ἦταν ἐργοδότης ὁ ἴδιος, γιατὶ θὰ ἔπρεπε νὰ προσλάβει ἄλλους γιὰ νὰ τὰ χειρίζονται.)
2) Τοὺς συνεργάτες. Ὁ ἐργοδότης δὲν προσλαμβάνει μόνο ἐμένα, ἀλλὰ καὶ τοὺς συνεργάτες μου, ποὺ τοὺς ἐπιλέγει προσεκτικὰ ὥστε νὰ συνθέτουμε μιὰ παραγωγικὴ ὁμάδα. Αὐτὴ ἡ ἐργασία τοῦ ἐργοδότου λέγεται διαχείρηση τῆς ἐπιχείρησης, καὶ εἶναι ἐπίπονος.
3) Τὴν διαφήμιση καὶ τὴν προσέλκυση πελατῶν. Μπορεῖ νὰ φτιάχνω καλοὺς ὑπολογιστές, ἀλλὰ δὲν σημαίνει ὅτι εἶμαι ἐξίσου καλὸς καὶ στὶς πωλήσεις.
4) Τὸ brand name, τὴν φίρμα, τὸ κύρος τῆς ἐταιρίας. Μέρος τῆς διαφήμισης καὶ αὐτό, καὶ εἶναι κάτι ποὺ οἰκοδομεῖται ἐπὶ δεκαετίες ἢ καὶ αἰῶνες ἀκόμα, ὁπότε δὲν θὰ μποροῦσε ἕνας παραγωγὸς μόνος του νὰ τὸ οἰκοδομήσει, καὶ γι᾽ αυτὸ προτιμᾶ νὰ ἐργάζεται γιὰ κάποιον ποὺ τὸ παρέχει.
Καὶ θὰ μοῦ πεῖς, γιατί νὰ μὴν εἶναι ὅλοι ἰδιοκτῆτες τῶν μέσω παραγωγῆς καὶ ταυτοχρόνως ἐργοδότες καὶ ἐργαζόμενοι τοῦ ἐαυτοῦ τους; Ἀπάντηση: Εἶπα ἐγὼ νὰ μὴν εἶναι; Ἂς τὸ δοκιμάσουν! Στὸν καπιταλισμὸ ἔχουν δικαίωμα οἱ ἄνθρωποι νὰ κάνουν συνεταιριστικὲς ἐπιχειρήσεις μὲ 1000 ἄτομα ἢ ὅσα θέλουν. Ὁ λόγος ποὺ αὐτὸ δὲν συμβαίνει εἶναι ἁπλός: Δὲν εἶναι ἀποδοτικὴ αὐτὴ ἡ δομή. Στὴν βιομηχανικὴ ἐπανάσταση (καὶ πιὸ πρὶν) οἱ κοινωνίες ἀντιλήφθηκαν ὅτι ὡφελοῦνται ὅλοι ἀπὸ τὸν ἐπιμερισμὸ τῆς ἐργασίας. Ὁ ἕνας θὰ φτιάχνει βίδες, ὁ ἄλλος σκληροὺς δίσκους, ὁ ἄλλος ὀθῶνες, ἄλλος τὴν διαφήμιση, ἄλλος θὰ ἀναλάβει τὴν διοίκηση, ἄλλος θὰ ἀποφασίζει ποιοὺς νὰ προσλάβει, καὶ ἄλλος θὰ βρίσκει πόρους γιὰ τὴν ἀγορὰ μηχανημάτων. Ἔτσι γίνονται καλύτερες μονάδες παραγωγῆς. Ἀλλὰ ἂν ὁ Μπογιόπουλος θέλει νὰ ἀσκοῦν ὅλοι μαζὶ διοίκηση καὶ νὰ παρακάμψουν τὸν μεσάζοντα (ἐργοδότη), ἂς τὸ δοκιμάσουν. Πολλοὶ τὸ ἔχουν δοκιμάσει, στοὺς ἀγρωτικοὺς συνεταιρισμούς, καὶ τὶς περισσότερες φορὲς ἀπέτυχαν, γιατὶ... ἡ ἀνθρώπινη φύσις βλέπεις.
Τὸ νὰ λέει ὁ Μὰρξ ὅτι ὁ ἐργοδότης (καπιταλιστής κλπ) εἶναι ἐκμεταλλευτής, ἰσοδυναμεῖ μὲ τὸ νὰ λέει ὅτι ὁ ἔμπορος αὐτοκινήτων (ἢ ὁ ὁποιοσδήποτε ἄλλος μεσάζων) εἶναι ἐκμεταλλευτής. Μὰ προφανῶς, ἂν πουλήσεις ἕνα αὐτοκίνητο στὴ μάντρα πρὸς €1000 καὶ ὁ μαντραδόρος τὸ πουλήσει πρὸς €3000, δὲν πάει νὰ πεῖ ὅτι σοῦ ἔκλεψε τὰ €2000 (αὐτὸ ποὺ ὁ Μὰρξ θὰ ἀποκαλοῦσε "ὑπεραξία" τοῦ αὐτοκινήτου). Γιατί; Γιατὶ ὁ μαντραδόρος παρεῖχε τὴν μάντρα, βρῆκε τὸν ἀγοραστή, ἔκανε τὸ παζάρι, κλπ. κλπ. Ἂν ἤθελες, ἂς πουλοῦσες κατευθεῖαν, χωρὶς νὰ πᾶς στὴν μάντρα. Ἀντιστοίχως, ἂν ἤθελες, ἂς ἔφτιαχνες ὑπολογιστὲς στὸ ὑπόγειο τοῦ σπιτιοῦ σου καὶ ἂς τοὺς πουλοῦσες μόνος σου. Θὰ ἔβλεπες τὴν δυσκολία, καὶ γιατὶ ὁ μαντραδόρος ἢ ὁ ἐργοστασιάρχης ἀξίζει νὰ πληρωθεῖ γιὰ τὴν μεσιτεία του.
Ἁπλὰ πραγματάκια εἶναι. Οἰκονομικὰ τοῦ πρώτου ἔτους. Ὁ λόγος ποὺ ὁ Μὰρξ καὶ οἱ ἀκόλουθοί του δὲν τὰ βλέπουν εἶναι ὅτι δὲν θέλουν νὰ τὰ δοῦν. Συντηροῦν μιὰ παραθρησκεία ποὺ βασίζεται στὸ μίσος καὶ στὸν φθόνο. Γιὰ νὰ συντηρηθεῖ αὐτὸς ὁ φθόνος, πρέπει νὰ ὑπάρχει κάποιος "κακός", καὶ εἶναι πολὺ εὔκολο νὰ δαιμονοποιηθεῖ ὁ μεσάζων, ὁ ἔμπορος, ὁ ἐπιχειρηματίας, ὁ τραπεζίτης. Σὲ μιὰ ἄλλη ἐκδοχὴ τοῦ σοσιαλισμοῦ, στὸν ἐθνικὸ σοσιαλισμό, δαιμονοποιήθηκε ὁ Ἑβραῖος, ἐπειδὴ γιὰ ἱστορικοὺς λόγους ἔτυχε νὰ εἶναι συχνὰ αὐτὸς ὁ ἔμπορος, ὁ ἐργοδότης, ὁ τραπεζίτης κλπ. Ὁ ἴδιος ὁ Μὰρξ στὸ "Περὶ τοῦ Ἑβραϊκοῦ Ζητήματος" δὲν ἔκρυψε τὴν ἀντίληψή του ὅτι οἱ Ἑβραῖοι συγκεκριμένα ταυτίζονται μὲ τὴν κερδοσκοπία τοῦ καπιταλισμοῦ (ποὺ δὲν τὴν παρουσιάζει ὡς κάτι φυσιολογικὸ ἀλλὰ ὡς κακία), ἐκράζοντας τὰ ἴδια ἀντισημιτικὰ αἰσθήματα σχεδὸν ποὺ ἐξέφρασε ἀργότερα καὶ ὁ Χίτλερ, ὅταν μιλοῦσε γιὰ τὸ "διεθνὲς ἑβραϊκὸ κεφάλαιο" κλπ κλπ. Κατὰ βάθος, τὸ ΚΚΕ καὶ ἡ ΧΑ ἔχουν πολλὰ κοινά. Ἡ διαφορὰ ἔγκειται στὸ ἂν εἶναι ἐθνικο-μπολσεβίκοι ἢ διεθνιστὲς μπελσεβίκοι. Ἁπλῶς δὲν ἔχουν συμφωνήσει σὲ ἕνα κοινὸ λεξιλόγιο ἀκόμα. Πίσω ἀπὸ κάθε ἀντικαπιταλιστή, συνήθως κρύβεται καὶ ἕνας ἀντισημίτης (ποὺ προσπαθεῖ νὰ κρυφτεῖ λέγοντας "ἐγὼ δὲν εἶμαι ἀντισημίτης, ἀλλὰ ἀντισιωνιστής"). Τὸν ἀντικαπιταλισμὸ τὸν ἔχουν ἀπὸ κοινοῦ, καὶ ὁ ἕνας κατηγορεῖ τὸν ἄλλον ὅτι ἔχει γίνει "μέρος τοῦ συστήματος".
*Σε καμιά περίπτωση δεν υιοθετώ της ιδέες, ούτε του Γιώργου ούτε του Νίκου.
Άλλωστε πιστεύω πως καμιά ιδέα/ιδεολογία δεν ειναι επικίνδυνη για τον
άνθρωπο .... επικίνδυνη γίνετε στα χέρια αυτόν που την εκμεταλευονται προς
όφελος τους, διεκδικώντας μέσω αυτής-(ιδεολογίας)- αξιώματα και δύναμη.
.....................ο εξ'Αρχης
Η απάντηση του Γιώργος N.Y στο άρθρο:
http://www.enikos.gr/mpogiopoulos/288973,Eyrw-h-draxmh---.html
Σ᾽ τὸ ξαναλέω. Δὲν εἶσαι ὑποχρεωμένος νὰ ὑπόκεισαι τὴν "ἐκμετάλλευση" κανενὸς πλουσίου ἐργοδότου. Ἂν θέλουν, μποροῦν 1000 ἐργάτες νὰ συνεταιρισθοῦν καὶ νὰ ἰδρύσουν μιὰ ἐταιρία ποὺ θὰ κατέχουν καὶ θὰ διοικοῦν ἀπὸ κοινοῦ. Στὸν φιλελευθερισμὸ, αὐτὸ ἐπιτρέπεται.
Αὐτὸ ποὺ δὲν ἐπιτρέπεται εἶναι νὰ σκοτώσουν ἢ νὰ φυλακίσουν οἱ ἐργάτες τὸν ἰδιοκτήτη τοῦ ἐργοστασίου, γιὰ νὰ τοῦ ἀρπάξουν τὸ ἐργοστάσιο.
Αὐτὸ ποὺ λὲς περί "ἐκμεταλλεύσεως" βασίζεται στὴν λανθασμένη μαρξιστικὴ ἀντίληψη περὶ ἀξίας. Σοῦ τὰ ἔχω ξαναγράψει, ἀλλὰ δὲν ἔχεις καλὲς σχέσεις μὲ τὴν οἰκονομικὴ θεωρία, φαίνεται. Εἶσαι περισσότερο καλὸς στὰ "θρησκευτικὰ" τοῦ μαρξισμοῦ.
Λοιπόν, ὁ Μὰρξ θεωροῦσε ὅτι ὁ ἐργοδότης (δηλαδὴ ὁ καπιταλιστὴς πλουτοκράτης κλπ κλπ) ἐκμεταλλεύεται τὸν ἐργαζόμενο ἐπειδὴ κατακρατεῖ τὴν "ὑπεραξία" τῆς ἐργασίας του. Θὰ τὸ ἐξηγήσω μὲ ἕνα παράδειγμα, καὶ θὰ τὸ ἀποδομήσω ὄμορφα ὄμορφα, γιὰ νὰ καταλάβεις ἀκόμα κι ἐσὺ πόσο μπουρδολογία εἶναι ὁ μαρξισμός, ἐκ θεμελίων.
Τί εἶναι ἡ ὑπεραξία, λοιπόν; Φαντάσου ὅτι δουλεύω σὲ ἕνα ἐργοστάσιο ποὺ φτιάχνει ὑπολογιστές. Σὲ μία μέρα φτιάχνω ἕναν ὑπολογιστή, καὶ παίρνω μεροκάματο €100. Ὁ ἐργοστασιάρχης πουλάει τὸν ὑπολογιστὴ σὲ κάποιον πελάτη πρὸς €500, καὶ ἔχει €400 κέρδος. Ὁ Μὰρξ παρατηρεῖ ὅτι τὸ προϊὸν τῆς ἐργασίας μου δὲν τὸ παίρνω ἐγώ, ἀλλὰ ὁ ἐργοδότης, ποὺ στὴν συνέχεια κερδίζει ἀπ᾽ αὐτό. Ἂρα, λέει ὁ Μάρξ, παρήγαγα "ὑπεραξία" €400, τὴν ὁποία μοῦ ἔκλεψε (!!) ὁ ἐργοδότης.
Ποῦ εἶναι τὸ λάθος, τώρα: Τὸ λάθος 1ο λάθος εἶναι ὅτι δὲν ἔδωσα στὸν ἐργοδότη τὸν ὑπολογιστὴ πρὸς €100, ἀλλὰ τὴν ἐργασία μου πρὸς €100. Ἡ ἐργασία μου μετουσιώθηκε σὲ ὑπολογιστή, ἀλλὰ στὴν ἀρχὴ δὲν εἶχα ὑπολογιστὴ. Ἂν εἶχα, θὰ τὸν πουλοῦσα πρὸς €500 στὸν πελάτη τοῦ ἐργοδότου μου, ἀντὶ νὰ δουλεύω. Δουλεύοντας πουλάω ἐργασία, ὅχι προϊόν ἐργασίας. Καὶ τὸ 2ο λάθος εἶναι ὅτι ἡ ἀξία τοῦ ὑπολογιστὴ δὲν εἶναι ἀντικειμενικὴ στὰ €500, ἀλλὰ εἶναι ἄλλη γιὰ ἐμένα, ἄλλη γιὰ τὸν ἐργοδότη μου, καὶ ἄλλη γιὰ τὸν πελάτη ποὺ τὸν ἀγόρασε. Ἔτσι γίνεται νὰ εἶναι ὅλοι κερδισμένοι ἀπὸ τὴν συναλλαγή. Θὰ σοῦ ἐξηγήσω τώρα πῶς ἐρμηνεύεται ἡ συναλλαγή, καὶ γιατὶ εἶναι ὅλοι ἰκανοποιημένοι, καὶ ὡς ἐκ τούτου δὲν γίνεται καμμία ἐπανάστασις, ἀλλὰ ὁ κόσμος συνεχίζει νὰ λειτουργεῖ καὶ νὰ ἐργάζεται ἐθελουσίως, καὶ πῶς τελικὰ αὐτὴ ἡ δομὴ ἔχει αὐξήσει τὴν εὐημερία ὅλων (παραγωγῶν, ἐργοδοτῶν καὶ καταναλωτῶν).
Ὅταν διαπραγματεύομαι τὴν πρόσληψή μου ἀπὸ τὸν ἐργοστασιάρχη συμφωνῶ νὰ τοῦ πουλήσω μιὰ μέρα ἐργασίας πρὸς €100. Ἐφόσον δέχομαι αὐτὸ τὸ μεροκάματο, θεωρῶ ὅτι ἡ ἐργάσιμος ἡμέρα ἀξίζει γιὰ ἐμένα λιγότερο ἀπὸ €100, ὁπότε τὰ €100 μὲ ἰκανοποιοῦν, ἢ δὲν βρίσκω ἀλλοῦ τίποτα καλύτερο. Ἀντιστοίχως, ἂν ὁ ἐργοστασιάρχης συμφωνήσει νὰ μὲ πληρώνει €100, τὸ κάνει ἐπειδὴ ξέρει ὅτι ἡ ἐργασία μου ἀξίζει γιὰ αὐτὸν περισσότερο ἀπὸ €100, ἢ δὲν βρίσκει ἀλλοῦ κανέναν ποὺ νὰ ζητάει λιγότερα. Θυμήσου ὅτι δὲν εἶμαστε σκλάβοι, δὲν ζοῦμε σὲ φεουδαρχία, δὲν εἶμαστε στὸ γκούλακ ἢ στὸ κολχόζ, ἀλλὰ ζοῦμε σὲ ἐλεύθερη οἰκονομία ὅπου ὑπάρχουν κι ἀλλοῦ ἐργοδότες ποὺ μπορεῖ νὰ πληρώνουν καλύτερα, ἄρα ἔχω ἐπιλογή. Τὸ ἴδιο καὶ ὁ ἐργοδότης. Ἂν ἐγὼ θέλω €1000 μεροκάματο ἀλλὰ δὲν μοῦ τὸ προσφέρει κανεῖς, σημαίνει ὅτι ἡ ἐργασία ποὺ παρέχω δὲν ἀξίζει €1000 στοὺς ἐργοδότες. Ἂν ἄξιζε, θὰ ἦταν χαζὸς κάποιος νὰ μὴν τὴν ἀγοράσει. Κι ἂν θεωρήσουμε ὅτι οἱ ἐργοδότες ἔχουν κάνει συνδικάτο γιὰ νὰ ῥίχνουν τὰ μεροκάματα, αὐτὸ θὰ δημιουργοῦσε μιὰ ὑπέροχη εὐκαιρία σὲ ἕναν ἄλλο ἐργοδότη, ἐκτὸς συνδικάτου, νὰ πληρώσει λίγο παραπάνω καὶ νὰ πάρει ὅλους τοὺς καλοὺς ἐργαζομένους ἀπὸ τοὺς ἀνταγωνιστές του. Ἀπ᾽ τὴν ἄλλη, ἂν ὅλοι οἱ ἐργαζόμενοι εἶναι σὲ συνδικάτο καὶ ἀπαιτοῦν €1000, αὐτὸ θὰ δημιουργήσει μιὰ ὑπέροχη εὐκαιρία σὲ κάποιον ἐκτὸς συνδικάτου νὰ δουλέψει γιὰ λιγότερα, καὶ νὰ πάρει τὴν δουλειὰ τῶν συνδικαλιζομένων ἀνταγωνιστῶν του. Στὸ κάτω κάτω τῆς γραφῆς, ὁ λόγος ποὺ κανεῖς ἐργοδότης δὲν θὰ προσέφερε €1000 δὲν εἶναι ὅτι οἱ ἐργοδότες εἶναι ἄδικοι καὶ κακοί, ἀλλὰ ὅτι κανεῖς δὲν θὰ ἤθελε νὰ ἀγοράσει ὑπολογιστὴ γιὰ πάνω ἀπὸ €500. Ζητῶντας οἱ ἐργάτες €1000, οὐσιαστικὰ ἀπαιτοῦν ἀπὸ τοὺς πελάτες νὰ ἀγοράζουν ὑπολογιστὲς ὑπερτιμημένους, τὸ ὁποίον εἶναι ἀδύνατον, καὶ γι᾽ αὐτὸ δὲν μπορεῖ κανεῖς ἐργοδότης νὰ τοὺς ἰκανοποιήσει. Στὸ τέλος τέλος, δηλαδή, τὸ πόσο πληρώνεται κάποιος γιὰ τὴν ἐργασία του ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν ζήτηση ποὺ ἔχει τὸ προϊὸν τῆς ἐργασίας του. Δίκιο δὲν εἶναι μόνο τὸ δίκιο τοῦ ἐργάτη, ἀλλὰ καὶ τοῦ πελάτη. :) Ἀπ᾽ τὴν ἄλλη, οἱ ἐργοδότες θὰ ἤθελαν νὰ πλήρωναν €0 μεροκάματο, ἀλλὰ τότε κανεῖς δὲν θὰ ἤθελε νὰ ἐργαστεῖ, ὁπότε ὑποχρεώνονται νὰ πληρώνουν κάτι πάνω ἀπὸ €0 καὶ κάτω ἀπὸ €500. Ἂρα, σὲ συνθήκες ἐλεύθερης οἰκονομίας καὶ μὴ-βίας (ὅπου τὸ ΠΑΜΕ δὲν δέρνει ἀπεργοσπάστες καὶ τὸ ΚΚΣΕ δὲν ἀρπάει τὰ χωράφια τῶν Οὐκρανῶν, ἂς ποῦμε), δὲν ἐπιβιώνουν γιὰ πολὺ οἱ συντεχνίες, οὖτε τῶν ἐργοδοτῶν οὖτε τῶν ἐργαζομένων, γιατὶ πᾶνε κόντρα στὴν φυσικὴ ἰσορροπία ποὺ ὑπαγορεύει ὁ ἀνταγωνισμὸς καὶ ἡ ἀναζήτηση τοῦ κέρδους ἀπὸ ὅλους τοὺς συμβαλλομένους.
Συνεχίζω: Ἔχω λοιπὸν δουλέψει μιὰ μέρα, ἔχω λάβει τὰ €100 μου, καὶ εἶμαι εὐχαριστημένος γιατὶ πούλησα τὴν ἐργασία μου, ποὺ γιὰ ἐμένα ἄξιζε λιγότερο ἀπὸ €100, καὶ ὁ ἐργοδότης εἶναι εὐχαριστημένος γιατὶ ἀγόρασε τὴν ἐργασία μου, σὲ μορφὴ ὑπολογιστοῦ (προϊόντος), ποὺ ἔχει γι᾽ αὐτὸν ἀξία πάνω ἀπὸ €100. Γιατί ἔχει ἀξία πάνω ἀπὸ €100; Ἐπειδὴ ὁ ἐργοδότης μου ἔχει ὑπόψιν του κάποιους ἀνθρώπους (τοὺς πελάτες) ποὺ θὰ πλήρωναν €500 γιὰ αὐτὸν τὸν ὑπολογιστή. Καὶ αὐτοὶ οἱ καταναλωτὲς εἶναι διατεθημένοι νὰ πληρώσουν €500 γιὰ ἕναν ὑπολογιστή, ἀνεξαρτήτως τοῦ κόστους παραγωγῆς, γιατὶ τὸν θέλουν πάρα πολύ (μεγάλη ζήτηση), καὶ δὲν τὸν βρίσκουν ἀλλοῦ φτηνότερο (μικρὴ προσφορά). Ἄρα ὁ πελάτης ἀξιολογεῖ τὸν ὑπολογιστὴ πάνω ἁπὸ €500, καὶ εἶναι εὐχαριστημένος ποὺ τὸν ἀγοράζει γιὰ €500, καὶ ὁ ἐργοδότης εἶναι ἀσφαλῶς εὐχαριστημένος κι αὐτὸς, γιατὶ ἔχει κέρδος €400. Κι ἐγὼ εἶμαι εὐχαριστημένος γιατὶ ἔλαβα €100, ποὺ ἦταν τὸ καλύτερο ποὺ μποροῦσα νὰ κάνω μὲ τὴν ἐργάσιμη ἡμέρα ποὺ πούλησα.
Δηλαδή: Ὁ ἐργοδότης εἶναι **μεταπράττης**. Ἀγοράζει ἐργασία φτηνά, τὴν πακετάρει σὲ μορφὴ προϊόντος, καὶ πουλάει τὸ προϊὸν στὸν καταναλωτή. Καὶ γιατί, θὰ μοῦ πεῖς, χρειαζόμαστε αὐτὸν τὸν μεσάζοντα; Γιατί νὰ μὴν πηγαίνει ἡ συναλλαγὴ κατευθεῖαν ἀπὸ τὸν παραγωγὸ στὸν καταναλωτή; Ὁ λόγος εἶναι ὅτι ὁ μεσάζων (ἐργοδότης) συμβάλλει κι αὐτὸς κάτι πολύτιμο ποὺ τὸ χρειάζονται οἱ ὑπόλοιποι, καὶ γι᾽ αυτὸ ἄλλωστε δέχονται νὰ συναλλάσσονται μαζί του. Τί εἶναι αὐτὸ ποὺ παρέχει ὁ ἐργοδότης;
1) Τὰ μέσα παραγωγῆς. Π.χ. κάποιος πῆρε δάνειο γιὰ νὰ ἀγοράσει μηχανήματα καὶ να χτίσει τὸ ἐργοστάσιο. Ὁ ἐργάτης ἀπὸ μόνος του δὲν διέθετε μηχανήματα. (Ἂν τὰ διέθετε, τότε θὰ ἦταν ἐργοδότης ὁ ἴδιος, γιατὶ θὰ ἔπρεπε νὰ προσλάβει ἄλλους γιὰ νὰ τὰ χειρίζονται.)
2) Τοὺς συνεργάτες. Ὁ ἐργοδότης δὲν προσλαμβάνει μόνο ἐμένα, ἀλλὰ καὶ τοὺς συνεργάτες μου, ποὺ τοὺς ἐπιλέγει προσεκτικὰ ὥστε νὰ συνθέτουμε μιὰ παραγωγικὴ ὁμάδα. Αὐτὴ ἡ ἐργασία τοῦ ἐργοδότου λέγεται διαχείρηση τῆς ἐπιχείρησης, καὶ εἶναι ἐπίπονος.
3) Τὴν διαφήμιση καὶ τὴν προσέλκυση πελατῶν. Μπορεῖ νὰ φτιάχνω καλοὺς ὑπολογιστές, ἀλλὰ δὲν σημαίνει ὅτι εἶμαι ἐξίσου καλὸς καὶ στὶς πωλήσεις.
4) Τὸ brand name, τὴν φίρμα, τὸ κύρος τῆς ἐταιρίας. Μέρος τῆς διαφήμισης καὶ αὐτό, καὶ εἶναι κάτι ποὺ οἰκοδομεῖται ἐπὶ δεκαετίες ἢ καὶ αἰῶνες ἀκόμα, ὁπότε δὲν θὰ μποροῦσε ἕνας παραγωγὸς μόνος του νὰ τὸ οἰκοδομήσει, καὶ γι᾽ αυτὸ προτιμᾶ νὰ ἐργάζεται γιὰ κάποιον ποὺ τὸ παρέχει.
Καὶ θὰ μοῦ πεῖς, γιατί νὰ μὴν εἶναι ὅλοι ἰδιοκτῆτες τῶν μέσω παραγωγῆς καὶ ταυτοχρόνως ἐργοδότες καὶ ἐργαζόμενοι τοῦ ἐαυτοῦ τους; Ἀπάντηση: Εἶπα ἐγὼ νὰ μὴν εἶναι; Ἂς τὸ δοκιμάσουν! Στὸν καπιταλισμὸ ἔχουν δικαίωμα οἱ ἄνθρωποι νὰ κάνουν συνεταιριστικὲς ἐπιχειρήσεις μὲ 1000 ἄτομα ἢ ὅσα θέλουν. Ὁ λόγος ποὺ αὐτὸ δὲν συμβαίνει εἶναι ἁπλός: Δὲν εἶναι ἀποδοτικὴ αὐτὴ ἡ δομή. Στὴν βιομηχανικὴ ἐπανάσταση (καὶ πιὸ πρὶν) οἱ κοινωνίες ἀντιλήφθηκαν ὅτι ὡφελοῦνται ὅλοι ἀπὸ τὸν ἐπιμερισμὸ τῆς ἐργασίας. Ὁ ἕνας θὰ φτιάχνει βίδες, ὁ ἄλλος σκληροὺς δίσκους, ὁ ἄλλος ὀθῶνες, ἄλλος τὴν διαφήμιση, ἄλλος θὰ ἀναλάβει τὴν διοίκηση, ἄλλος θὰ ἀποφασίζει ποιοὺς νὰ προσλάβει, καὶ ἄλλος θὰ βρίσκει πόρους γιὰ τὴν ἀγορὰ μηχανημάτων. Ἔτσι γίνονται καλύτερες μονάδες παραγωγῆς. Ἀλλὰ ἂν ὁ Μπογιόπουλος θέλει νὰ ἀσκοῦν ὅλοι μαζὶ διοίκηση καὶ νὰ παρακάμψουν τὸν μεσάζοντα (ἐργοδότη), ἂς τὸ δοκιμάσουν. Πολλοὶ τὸ ἔχουν δοκιμάσει, στοὺς ἀγρωτικοὺς συνεταιρισμούς, καὶ τὶς περισσότερες φορὲς ἀπέτυχαν, γιατὶ... ἡ ἀνθρώπινη φύσις βλέπεις.
Τὸ νὰ λέει ὁ Μὰρξ ὅτι ὁ ἐργοδότης (καπιταλιστής κλπ) εἶναι ἐκμεταλλευτής, ἰσοδυναμεῖ μὲ τὸ νὰ λέει ὅτι ὁ ἔμπορος αὐτοκινήτων (ἢ ὁ ὁποιοσδήποτε ἄλλος μεσάζων) εἶναι ἐκμεταλλευτής. Μὰ προφανῶς, ἂν πουλήσεις ἕνα αὐτοκίνητο στὴ μάντρα πρὸς €1000 καὶ ὁ μαντραδόρος τὸ πουλήσει πρὸς €3000, δὲν πάει νὰ πεῖ ὅτι σοῦ ἔκλεψε τὰ €2000 (αὐτὸ ποὺ ὁ Μὰρξ θὰ ἀποκαλοῦσε "ὑπεραξία" τοῦ αὐτοκινήτου). Γιατί; Γιατὶ ὁ μαντραδόρος παρεῖχε τὴν μάντρα, βρῆκε τὸν ἀγοραστή, ἔκανε τὸ παζάρι, κλπ. κλπ. Ἂν ἤθελες, ἂς πουλοῦσες κατευθεῖαν, χωρὶς νὰ πᾶς στὴν μάντρα. Ἀντιστοίχως, ἂν ἤθελες, ἂς ἔφτιαχνες ὑπολογιστὲς στὸ ὑπόγειο τοῦ σπιτιοῦ σου καὶ ἂς τοὺς πουλοῦσες μόνος σου. Θὰ ἔβλεπες τὴν δυσκολία, καὶ γιατὶ ὁ μαντραδόρος ἢ ὁ ἐργοστασιάρχης ἀξίζει νὰ πληρωθεῖ γιὰ τὴν μεσιτεία του.
Ἁπλὰ πραγματάκια εἶναι. Οἰκονομικὰ τοῦ πρώτου ἔτους. Ὁ λόγος ποὺ ὁ Μὰρξ καὶ οἱ ἀκόλουθοί του δὲν τὰ βλέπουν εἶναι ὅτι δὲν θέλουν νὰ τὰ δοῦν. Συντηροῦν μιὰ παραθρησκεία ποὺ βασίζεται στὸ μίσος καὶ στὸν φθόνο. Γιὰ νὰ συντηρηθεῖ αὐτὸς ὁ φθόνος, πρέπει νὰ ὑπάρχει κάποιος "κακός", καὶ εἶναι πολὺ εὔκολο νὰ δαιμονοποιηθεῖ ὁ μεσάζων, ὁ ἔμπορος, ὁ ἐπιχειρηματίας, ὁ τραπεζίτης. Σὲ μιὰ ἄλλη ἐκδοχὴ τοῦ σοσιαλισμοῦ, στὸν ἐθνικὸ σοσιαλισμό, δαιμονοποιήθηκε ὁ Ἑβραῖος, ἐπειδὴ γιὰ ἱστορικοὺς λόγους ἔτυχε νὰ εἶναι συχνὰ αὐτὸς ὁ ἔμπορος, ὁ ἐργοδότης, ὁ τραπεζίτης κλπ. Ὁ ἴδιος ὁ Μὰρξ στὸ "Περὶ τοῦ Ἑβραϊκοῦ Ζητήματος" δὲν ἔκρυψε τὴν ἀντίληψή του ὅτι οἱ Ἑβραῖοι συγκεκριμένα ταυτίζονται μὲ τὴν κερδοσκοπία τοῦ καπιταλισμοῦ (ποὺ δὲν τὴν παρουσιάζει ὡς κάτι φυσιολογικὸ ἀλλὰ ὡς κακία), ἐκράζοντας τὰ ἴδια ἀντισημιτικὰ αἰσθήματα σχεδὸν ποὺ ἐξέφρασε ἀργότερα καὶ ὁ Χίτλερ, ὅταν μιλοῦσε γιὰ τὸ "διεθνὲς ἑβραϊκὸ κεφάλαιο" κλπ κλπ. Κατὰ βάθος, τὸ ΚΚΕ καὶ ἡ ΧΑ ἔχουν πολλὰ κοινά. Ἡ διαφορὰ ἔγκειται στὸ ἂν εἶναι ἐθνικο-μπολσεβίκοι ἢ διεθνιστὲς μπελσεβίκοι. Ἁπλῶς δὲν ἔχουν συμφωνήσει σὲ ἕνα κοινὸ λεξιλόγιο ἀκόμα. Πίσω ἀπὸ κάθε ἀντικαπιταλιστή, συνήθως κρύβεται καὶ ἕνας ἀντισημίτης (ποὺ προσπαθεῖ νὰ κρυφτεῖ λέγοντας "ἐγὼ δὲν εἶμαι ἀντισημίτης, ἀλλὰ ἀντισιωνιστής"). Τὸν ἀντικαπιταλισμὸ τὸν ἔχουν ἀπὸ κοινοῦ, καὶ ὁ ἕνας κατηγορεῖ τὸν ἄλλον ὅτι ἔχει γίνει "μέρος τοῦ συστήματος".
Σχόλια