Ήτοι Λόγος Περί
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ- δι΄ ού αποδεικνύεται πόσον είναι καλλιότερα η Νομαρχιακή Διοίκησις από τας λοιπάς, ότι εις αυτήν μόνον φυλαττεται η Ελευθερία του ανθρώπου. τι εστί Ελευθερία, οπόσων μεγάλων κατορθωμάτων είναι πρόξενος, ότι τάχιστα η Ελλάς πρέπει να συντρίψη τας αλύσσους της, ποίαι εστάθησαν αι αιτίαι οπού μέχρι της σήμερον την εφύλαξαν δούλην και οποίαι είναι εκείναι όπου μέλλει να την ελευθερώσωσι".
- *Η ΠΡΟΦΟΡΆ ΤΗΣ ΕΠΤΑΝΉΣΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
- Οι Επτανήσιοι δεν γνώρισαν ουσιαστικά την τουρκική σκλαβιά. Γνώρισαν όμως τη δυτική αποικιοκρατία. Επί αιώνες υπό τους Βενετσιάνους και εν συνεχεία τους Γάλλους και τους Βρετανούς, αγωνίστηκαν σθεναρά για να διατηρήσουν την ταυτότητά τους, ιδιαίτερα στο θρησκευτικό και το γλωσσικό επίπεδο. Ταυτόχρονα, μετέχοντας εν μέρει στον δυτικό πολιτισμό ή τουλάχιστον αναπτυσσόμενοι μέσα στο κλίμα του, θα αποτελέσουν το «παρατηρητήριο» του ελληνισμού προς τη Δύση.Παράλληλα, εδώ θα καταφεύγουν οι διωκόμενοι από τους Τούρκους Έλληνες, αρχίζοντας από πολλές επιφανείς κωνσταντινουπολίτικες οικογένειες μετά την Άλωση, συνεχίζοντας με τους Κρητικούς μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Τούρκους το 1669, και φτάνοντας στους καταδιωγμένους Παργινούς μετά την παράδοση της Πάργας στον Αλή Πασά. Εδώ θα καταφύγει και ο Κολοκοτρώνης μετά το ξερίζωμα της κλεφτουριάς του Μοριά.Τα Επτάνησα θα αποτελούν, έτσι, έναν χώρο συνάντησης των δυτικών και των ανατολικών ρευμάτων, και γι’ αυτό εδώ θα διεξάγεται ένας λυσσαλέος αγώνας για τη διατήρηση της ιδιοπροσωπίας του ελληνισμού. Επιπλέον, λόγω του γεγονότος ότι το καθεστώς της γαιοκτησίας αντιπαρέθετε, λιγότερο ή περισσότερο βίαια, κολλήγους και γαιοκτήμονες, η εισαγωγή του δυτικού φεουδαρχικού συστήματος από τους Ενετούς θα οδηγήσει σε κοινωνικές αντιπαραθέσεις χωρίς προηγούμενο στην ελληνική ιστορία.Ποπολάροι και καλικάντζαροι θα συγκρουστούν επανειλημμένα. Οπότε στα Επτάνησα ο εθνικός αγώνας κατά των ξένων κυριάρχων θα συνδυάζεται και θα διαπλέκεται με εκείνον κατά των συνεργατών τους γαιοκτημόνων, και συχνά ο τελευταίος θα προηγείται.Έτσι γεννήθηκε ο ριζοσπαστισμος στον 19ο αιώνα. Και λέμε γεννήθηκε,γιατί η πυκνότητα των κοινωνικών και πολιτικών αγώνων και το υψηλό πνευματικό επίπεδο καθιστούν τα Επτάνησα μια εξαιρετικά ιδιαίτερη περίπτωση. Η γενικότερη συμβολή της Επτανήσου στην πνευματική κίνηση της χώρας θα είναι ανεκτίμητη. Λόγιοι και διαφωτιστές όπως ο Κεφαλλονίτης Βικέντιος Δαμωδός, οι Κερκυραίοι Ευγένιος Βούλγαρης και Νικηφόρος Θεοτόκης, συγγραφείς όπως οι Ζαμπέλιοι, ο Τερτσέτης και ο Πολυλάς, ποιητές και λογοτέχνες όπως ο Μαρτελάος (1754-1818), ο Γουζέλης (1774-1848), ο Κάλβος, ο Σολωμός, ο Μάτεσης (1794-1875) και ο Βαλαωρίτης, πολιτικοί όπως ο Καποδίστριας, θα βρεθούν στην πρώτη γραμμή της ελληνικής πνευματικής ζωής. Εδώ, στα Ιόνια Νησιά, θα διατηρηθεί και μια όαση δημοτικισμού, όταν στο ελλαδικό κράτος θα πνέει ο άνεμος της επιστροφής στην αττική διάλεκτο. Στα Ιόνια Νησιά θα εμφανιστεί ίσως για πρώτη –και τελευταία μέχρι σήμερα– φορά η φιγούρα του οργανικού διανοούμενου, που είναι δεμένος με τις λαϊκές τάξεις, τις εκφράζει και τις καθοδηγεί. Από τα τέλη του 18ου έως τα τέλη του 19ου αιώνα τα Επτάνησα θα πρωτοπορούν, όντας και το πρώτο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος (η Επτάνησος Πολιτεία, από το 1800 έως το 1807).
- Πηγή : Περιοδικό Αρδην
05 Νοεμβρίου 1815… «Ηνωμέναι Πολιτείαι των Ιόνιων Νήσων» –
«Ενιαίον κράτος ελεύθερον και ανεξάρτητον»
- 05 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1815… Η Αγγλία και η Ρωσία υπογράφουν στο Παρίσι ειδική συνθήκη, σύμφωνα με την οποία τα Επτάνησα τίθενται υπό την προστασία της Αγγλίας με την ονομασία Ηνωμέναι Πολιτείαι των Ιονίων Νήσων.Το Ιονικόν Κράτος (Επίσημα στα Ελληνικά: Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων, Ιταλικά: Stati Uniti delle Isole Ionie) ήταν ένα κράτος στο Ιόνιο πέλαγος. Ιδρύθηκε μετά τη Γαλλική Επανάσταση, όταν οι Βενετοί με τη Συνθήκη του Καμποφόρμιο (Campo Formio) το 1797 αποχώρησαν από τα Επτάνησα. Το 1850 το Κοινοβούλιο των Επτανήσων ψήφισε την Ένωση με την Ελλάδα, αλλά η Μεγάλη Βρετανία ως εγγυήτρια δύναμη την απέρριψε. Ύστερα από πιέσεις της Αυστρίας και της Ρωσίας η ένωση πραγματοποιήθηκε το 1864.Αναλυτικά:
Μετά από την παραίτηση του Ναπολέοντα (1814) και τη συνθήκη του Παρισιού (1815), τα Ιόνια Νησιά αποτέλεσαν «ενιαίον κράτος ελεύθερον και ανεξάρτητον» με την επωνυμία «Ηνωμέναι Πολιτείαι των Ιόνιων Νήσων» (Ιόνιον ή Ιονικόν Κράτος) με έδρα την Κέρκυρα και κάτω από τη άμεση και αποκλειστική προστασία της Μεγάλης Βρετανίας. Τα νησιά ρύθμιζαν την οργάνωσή τους ύστερα από την έγκριση της «Προστατεύουσας Δύναμης». Ένα πολιτικό σχήμα που διήρκεσε μέχρι την ένωση των Επτανήσων με την ελεύθερη Ελλάδα, το 1864.Μετά την υπογραφή της συνθήκης, (5 Νοεμβρίου 1815) η Αγγλία έστειλε διοικητή-αρμοστή στα Επτάνησα τον Θ.Μαίτλαντ (Thomas Maitland), ο οποίος επέβαλε μέσα σε κλίμα βίας και τρομοκρατίας το σύνταγμα του 1817, που καθιέρωνε τυπικά το κοινοβουλευτικό πολίτευμα στο Ιόνιο Κράτος και διατηρούσε την ομοσπονδιακή μορφή του κράτους. Στην ουσία όμως όλες οι εξουσίες περιέρχονταν στον αρμοστή και πολλά από τα συνταγματικά δικαιώματα, που ο λαός των Επτανήσων είχε αποκτήσει με τη σύσταση της Επτανήσου Πολιτείας, καταργήθηκαν. Αυτό το πολιτικό σχήμα, η τυπική ανεξαρτησία υπό την «προστασία» των Άγγλων, ήταν από τη φύση του καταδικασμένο να αποτύχει.Η δύσκολη κατάσταση συνέπεσε με την Ελληνική Επανάσταση κατά των Τούρκων που είχε αρχίσει το 1821. Οι Επτανήσιοι είχαν ενεργή ανάμιξη στη διεξαγωγή των αγώνων για την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό. Τα μεγαλύτερα ονόματα των Κεφαλλήνων αγωνιστών είναι αυτά των αδελφών Ανδρέα και Κωνσταντίνου Μεταξά και του Ευάγγελου Πανά. Η επίσημη πολιτική της Μεγάλης Βρετανίας ήταν φιλοτουρκική, επειδή θεωρούσαν ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία μπορούσε να θέσει φραγμό στα επεκτατικά σχέδια των Ρώσων στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Οι Άγγλοι αρμοστές, βλέποντας την οργανωμένη συμβολή των Επτανήσων στον αγώνα κατά των Τούρκων με έμψυχο και άψυχο υλικό, πήραν σκληρά αποθαρρυντικά μέτρα. Η απελευθερωμένη Ελλάδα έγινε τελικά ανεξάρτητο βασίλειο το 1830.Σημαντικό γεγονός για τα Επτάνησα ήταν η ίδρυση στην Κέρκυρα της Ιονίου Ακαδημίας, του πρώτου ελληνικού πανεπιστημίου, το 1824. Σπουδαίοι επιστήμονες, λόγιοι και φιλόσοφοι δίδασκαν στην Ακαδημία και όταν, μετά την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα, έπαψε αυτή να λειτουργεί, πολλοί από τους καθηγητές επάνδρωσαν το Πανεπιστήμιο της Αθήνας.Ο προοδευτικός αρμοστής Ιωάννης Κόλμπορν (John Colborn), βαρόνος του Seaton, καθιέρωσε την ελευθεροτυπία το 1848, ενώ η άδεια ίδρυσης πολιτικών λεσχών και συγκρότησης πολιτικών συγκεντρώσεων διευκόλυνε τη διάδοση των φιλελεύθερων ιδεών και την καλλιέργεια του εθνικού φρονήματος. Ιδιαίτερα στην Κεφαλονιά οι αντιβρετανικές διαδηλώσεις ήταν έντονες. Αναφέρουμε δύο από τις σημαντικότερες εξεγέρσεις που έγιναν: μία το 1848 (η Επανάσταση του Σταυρού) και μία το 1849 στη Σκάλα. Οι Άγγλοι έπνιξαν στο αίμα και τις δύο επαναστάσεις.Την ίδια εποχή εμφανίσθηκε στα Επτάνησα το κίνημα του Ριζοσπαστισμού (1848-1864). Η Κεφαλονιά υπήρξε το λίκνο του «Ριζοσπαστικού» κόμματος. Οι επιφανέστεροι Ριζοσπάστες, όπως ο Ηλίας Ζερβός-Ιακωβάτος, ο Γεράσιμος Λιβαδάς, ο Ιωσήφ Μομφεράτος και ο Γεώργιος Τυπάλδος-Ιακωβάτος, είχαν σουδάσει στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια απ” όπου μετέφεραν τις καινούργιες δημοκρατικές ιδέες στα νησιά. Ως κόμμα λαΙκό και επαναστατικό που ήταν το Ριζοσπαστικό, εξέφραζε τις ελπίδες του ελληνικού λαού για την εθνική ανεξαρτησία και κοινωνική διακαιοσύνη.Η ένωση των νησιών με την υπόλοιπη Ελλάδα ήταν ο βασικός στόχος του κινήματος. Ένα ζήτημα που δίχασε τον πληθυσμό ήταν το άν θα ενωθούν τα νησιά με την Ελλάδα ή θα είναι υπό αγγλικά διοίκηση. Το Ριζοσπαστικό Κόμμα επεδίωκε την ένωση με την Ελλάδα, το Κόμμα των Συντηρητικών υποστήριζε τους Άγγλους, ενώ το Κόμμα των Μεταρρυθμιστών ζητούσε τη μετρρύθμιση του συντάγματος του 1817, θεωρώντας την ιδέα για την ένωση πρόωρη.Η πλειοψηφία των Επτανησίων αντιδρούσε με μια μακρόχρονη αντίσταση στην πολιτική κατάσταση όπως αυτή είχε διαμορφωθεί στα Ιόνια. Διαμαρτυρίες, διαδηλώσεις, εξεγέρσεις και επαναστατικά άρθρα σε τοπικές πολιτικές εφημερίδες απαντήθηκαν από τους Άγγλους με φυλακίσεις, τρομοκρατία και εξορισμούς των Ριζοσπαστών σε απομονωμένα νησάκια. Το 1858 στάλθηκε από βρετανική κυβέρνηση στα νησιά ο ικανός πολιτικός Γουλιέλμος Γλάδστον (William Gladstone) για να διερευνήσει την πολιτική κατάσταση και να εισηγηθεί μεταρρυθμίσεις. Το Ιόνιο κοινοβούλιο στην Κέρκυρα δεν αποδέχθηκε τις προτάσεις του Γλάδστονα και επέμεινε στην ένωση με την ελευθερωμένη Ελλάδα. Τελικά ο στόχος της ένωσης με την Ελλάδα επιτεύχθηκε το 1864.Το Ιόνιο κοινοβούλιο διαλύθηκε και ο τελευταίος βρετανός αρμοστής Στορκς (Storks) παρέδωσε τα Ιόνια νησιά στον τότε εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης Θρασύβουλο Ζαϊμη. Το Ιόνιο Κράτος έπαψε να υπάρχει και η τύχη των νησιών του Ιονίου ακολουθεί στο εξής την πορεία κα ιστορία του ελληνικού κράτους. ΠΗΓΗ:Από Nikos Desillas, - Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΟΥ Ι.ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ 1828-1831
- Η Κυβέρνηση Καποδίστρια με Κυβερνήτη τον Ιωάννη Καποδίστρια διοίκησε το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, την Ελληνική Πολιτεία, από τις 18 Ιανουαρίου 1828 μέχρι τη δολοφονία του στις 27 Σεπτεμβρίου 1831.Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας αποφάσισε να δώσει την εξουσία στον Καποδίστρια, ο οποίος όμως δεν βρισκόταν στην Ελλάδα και έτσι ανέθεσε προσωρινά τη διοίκηση στις 30 Μαρτίου 1827 στην Αντικυβερνητική επιτροπή για να διοικήσει μέχρι να έλθει ο Κυβερνήτης στην Ελλάδα. Ο Καποδίστριας ανέλαβε την εξουσία και τη διοίκηση του κράτους όταν έφτασε στην Ελλάδα στις 18 Ιανουαρίου 1828.
Τα όργανα που χρησιμοποίησε ήταν αφενός εκτελεστικά όργανα:
η «Γενική Γραμματεία» που την αποτελούσαν :
το «Γενικό Φροντιστήριο» με ευθύνη για τον στρατό και το ναυτικό, και
η «Οικονομική Επιτροπή»Γραμματέας της Επικράτειας ορίστηκε από τον Καποδίστρια ο Σπυρίδων Τρικούπης, αλλά μετά από διαφωνία τους, ο Τρικούπης παραιτήθηκε από τη θέση, ενώ τη θέση του γραμματέα της επικράτειας πήρε στις 5 Φεβρουαρίου 1829 ο Νικόλαος Σπηλιάδης.Στο Γενικό Φροντιστήριο, συμμετείχαν οι:- Βιάρος Καποδίστριας, "αναλαβών την επιστασίαν και εξακρίβωσιν των αφορώντων τα στρατεύματα" (όπως εμφανίζεται στη Διαταγή για τα καθήκοντα του Γεν. Φροντιστηρίου)
- Ανδρέας Μεταξάς, "επί των Στρατιωτικών μέλος του Γενικού Φροντιστηρίου" (όπως εμφανίζεται στα Πρακτικά της Δ΄ Εθνοσυνέλευσης)
- Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, "επί των Ναυτικών μέλος του Γενικού Φροντιστηρίου" (όπως εμφανίζεται στη Διαταγή αλλά και στα Πρακτικά της Δ΄ Εθνοσυνέλευσης)
- Κωνσταντίνος Ζωγράφος, "για το εν τω Πόρω Φροντιστήριον των τροφών και Πολεμοφοδίων",ενώ στην Οικονομική Επιτροπή ("η επί της Οικονομίας Επιτροπή") υπεύθυνοι ήταν οι:
Το άλλο εκτελεστικό όργανο ήταν το Πανελλήνιον, γνωμοδοτικό όργανο που αποτελούσαν 27 μέλη, χωρισμένα σε τρεις τομείς ευθυνών.Με διάταγμα του Κυβερνήτη από 23 Ιανουαρίου 1827 διορίσθηκαν τα πρώτα εννέα μέλη:Τμήμα της Οικονομίας : Γεώργιος Κουντουριώτης με Α' Γραμματεα τον Νικόλαο Σπηλιάδη και Β' τον Α. Παπαδόπουλο.
Τμήμα των Εσωτερικών : Ανδρέας Ζαΐμης με Α' Γραμματεα τον Γεώργιο Ψύλλα και Β' τον Χρ. Αινιάν.
Τμήμα των Πολεμικών : Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης με Α' Γραμματεα τον Κωνσταντίνο Ζωγράφο και Β' τον Χρ. Κλωνάρη.
Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια ανέλαβε την εξουσία Διοικητική επιτροπή στις 9 Οκτωβρίου 1831 με πρόεδρο τον αδελφό του, Αυγουστίνο Καποδίστρια.Η κυβέρνηση Καποδίστρια είχε σημαντικό έργο σε πολλούς τομείς της οργάνωσης του κράτους της Ελληνικής Πολιτείας:- Το 1828 διενέργησε την πρώτη απογραφή πληθυσμού της Ελλάδας
- Οργάνωση σε διοικητικές περιφέρειες: Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας 1828
- Δημιουργία δικαστηρίων
- Θέσπιση κώδικα πολιτικής δικονομίας
- Καταστολή της πειρατείας
- Αναδιοργάνωση του στρατού και του στόλου
- Ίδρυση της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων
- Ίδρυση Εθνικού Νομισματοκοπείου
- Κοπή νέου νομίσματος, του Φοίνικα
- Οργάνωση σχολείων/εκπαιδευτικού συστήματος
- Ίδρυση εκπαιδευτικών σχολών (Εκκλησιαστική Σχολή στον Πόρο, Γεωργική Σχολή στην Τίρυνθα, Σχολή για δασκάλους στο Άργος)
- Ίδρυση της Εθνικής Χρηματιστικής Τράπεζας
- ΠΗΓΗ:Από Nikos Desillas
- Η ΕΝΩΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
- Την 21η Μαΐου τα ΕΠΤΑΝΗΣΑ γιορτάζουν το έπαθλο για τους αγώνες και τις θυσίες ενός μέρους του Ελληνικού Έθνους που δε δίστασε να αντιμετωπίσει τη τεράστια δύναμη της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Οι Επτανήσιοι ποτέ δε δέχτηκαν παθητικά την κατάπνιξη των πόθων τους. Από το Δημοκρατικό Κατάστημα Αργοστολίου ξεπήδησε ο Ριζοσπαστισμός ο οποίος γέννησε τον αγώνα για την απομάκρυνση των Άγγλων και οδήγησε στην Ένωση των νησιών μας με την Ελλάδα.Στις 16 Μαΐου 1864 ο απεσταλμένος του Βασιλείου της Ελλάδας Θρασύβουλος Ζαΐμης παρέλαβε από το τελευταίο άγγλο Αρμοστή Στορξ, τα ερειπωμένα φρούρια της Κέρκυρας και στις 21 Μαΐου 1864 έγινε η επίσημη παράδοση των νησιών μας. Τη μέρα αυτή τα νησιά του Ιονίου γίνονται τμήμα του Ελληνικού κράτους και όλοι γιορτάζουν, ενώ υποστέλλεται η Αγγλική σημαία, ανυψώνεται η Ελληνική και συγχρόνως αποχωρούν οι Αγγλικές αρχές κατοχής. Από τους ξέφρενους όμως πανηγυρισμούς του ανυποψίαστου κόσμου, απουσιάζουν οι κορυφαίοι ηγέτες και μάρτυρες του ριζοσπαστικού αγώνα, ο Ηλίας Ζερβός-Ιακωβάτος και ο Ιωσήφ Μομφεράτος. Απουσιάζουν συνειδητά και προκλητικά. Ο ένας μένει κλεισμένος στο σπίτι του, αρνούμενος να συμμερισθεί αυτό το εθνικό μεθύσι για να αυτοσυγκεντρωθεί και ο άλλος παρακολουθεί τις εκδηλώσεις πίσω από μια μισόκλειστη γρίλια με τη καρδιά σφιγμένη. Γιατί; Tί είχε συμβεί;To 1809 η Βρετανία κατέλαβε τη Ζάκυνθο και τη Κεφαλονιά. Μετά το συνέδριο της Βιέννης (1815), με την ειδική συνθήκη των Παρισίων (24 Νοεμβρίου 1815), η Βρετανία ανέλαβε τη προστασία των Επτανήσων. Η συνθήκη προέβλεπε τη προστασία ενός Ελεύθερου και Ανεξάρτητου κράτους, του κράτους των Ηνωμένων Πολιτειών των Ιονίων Νήσων. Αυτό ουδόλως ετηρήθη από τη Μ. Βρετανία. Η προστασία εξετράπη αμέσως και επισήμως, δια του αντιδραστικού συντάγματος του Μαίτλαντ του 1817, σε ανοικτή και όλως βίαιης επικυριαρχία. Από το παρατήριο αυτό των Επτανήσων η Βρετανία:α) Εποπτεύει όλη την οικονομική κίνηση στο Αιγαίο,
β) Παρεμβαίνει στις σχέσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τους υπηκόους της,
γ) στην αρχή της Ελληνικής Επανάστασης αντιπράττει προς τους Έλληνες, ύστερα συμπράττει για να προωθεί αγγλόφιλα αισθήματα και ληστρικά δάνεια.Μέσα σ΄αυτό το κλίμα και με αυτό το πνεύμα οι Άγγλοι οργάνωσαν την Ιόνιο πολιτεία. Όταν άρχιζε μέσα σε δύσκολες περιστάσεις τη σταδιοδρομία του το Ελληνικό κράτος (1832) και διαμορφώνονταν των Ελλήνων η μεγάλη Ιδέα (1844), εύλογο αυτό ήταν να ασκεί έλξη προς τους Επτανήσιους, αφού μάλιστα πολλοί Επτανήσιοι πρωτοστατούσαν στην οικοδόμηση του Νέου Ελληνικού κράτους (Καποδίστριας, Μεταξάς). Έτσι σταδιακά άρχισε να διαμορφώνεται το αίτημα για Ένωση με την ευρύτερη ελληνική πατρίδα. Το αίτημα αυτό κατά τη δεκαετία του 1840 έπαιρνε ολοένα ευρύτερο περιεχόμενο (κοινωνικό, πολιτικό, εθνικό) και μαχητική έκφραση (μαχητικές εκδηλώσεις του Σταυρού (ΣΕΠ 1948), εξέγερση της Σκάλας (1849). Τότε διαμορφώθηκαν στα Ιόνια νησιά τρία κόμματα ή πολιτικά μορφώματα:1) Oι Προστασιανοί. Ευγενείς και άλλοι που εξαρτούσαν τα ενδιαφέροντα και τα συμφέροντα τους από την αγγλική παρουσία.
2) Οι Μεταρρυθμιστές. Κόμμα που προέβαλε την ανάγκη μεταρρύθμισης του Συντάγματος του 1817, που τόνιζε την ανάγκη ανόδου του μορφωτικού επιπέδου των Επτανησίων και μετέθετε την Ένωση στο απώτερο μέλλον.
3) Οι Ριζοσπάστες. Παράταξη η οποία σε αδιαχώριστη ενότητα πρόβαλε τις αρχές της Ελευθερίας, της Εθνικής Ανεξαρτησίας, της Λαϊκής Κυριαρχίας και της Κοινωνικής Δικαιοσύνης.Προωθούσαν θαρραλέα και μαχητικά το αίτημα της Ένωσης. Συνδέθηκε με κινήματα και ηγετικές μορφές της Επαναστατικής Ευρώπης και διακήρυξε την ανάγκη ίδρυσης μιας Ευρωπαϊκής Συμπολιτείας στη βάση της αλληλεγγύης των λαών. Στις 26 Νοεμβρίου του 1850 η κινητοποίηση είχε φθάσει στη κορύφωσή της. Ήταν μια αξέχαστη στιγμή στους αγώνες του Επτανησώτικού λαού όταν ο Ριζοσπάστης βουλευτής Ιωάννης Δετοράτος-Τυπάλδος, σε μια ενθουσιώδη Βουλή, προτείνει το ψήφισμα για την Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα. Το ψήφισμα έλεγε: ‘’Επειδή η Ανεξαρτησία, η Κυριαρχία και η Εθνικότης εκάστου λαού είναι δικαιώματα φυσικά και απαράγραπτα διακηρύττει ότι η ομόθυμος, στερεά και αμετάτρεπτος θέληση του Επτανησιακού λαού, είναι η ανάκτηση της ανεξαρτησίας τους και η ένωση αυτού με το λοιπό Έθνος του, την απελευθερωμένη Ελλάδα’’. Το ψήφισμα αυτό υπέγραψαν οι: Γεράσιμος Λιβαδάς, Ναδάλης Δομενεγίνης, Γεώργιος Τυπάλδος, Φραγκίσκος Δομενεγίνης, Ηλίας Ζερβός – Ιακωβάτος, Ιωσήφ Μομφεράτος, Τηλέμαχος Παϊζης, Ιωάννης Τυπάλδος, Άγγελος Σιγούρος – Δεσύλλας, Στ. Πυλαρινός, Χριστόδουλος Τοφάνης.Η προστάτρια δύναμη θορυβημένη αντέδρασε άμεσα. Χρησιμοποίησε όπλα, κατέφυγε σε διώξεις, καταδίκες, απαγχονισμούς, εξορίες, εκλογικές νοθείες. Κατέβαλε κάθε προσπάθεια να περιορίσει και να ελέγξει την εξάπλωση του Ριζοσπαστισμού. Επιδίωξε να αποκεφαλίσει το κίνημα, να τρομοκρατήσει το λαό, να σκορπίσει τη σύγχυση. Παράλληλα, μετά το κριμαϊκό πόλεμο (1854-1857), η βρετανική διπλωματία άρχισε να μελετά άλλους τρόπους υπεράσπισης των συμφερόντων της στον Ελλαδικό και μεσογειακό χώρο, και γενικά λειτούργησε περίπου ως εξής:Ένωση θέλετε; Ένωση θα έχετε!! Απλά θα υποβάλλεται ικετήριες επιστολές προς τη Βασίλισσά μας και εμείς αντί να έχουμε βάση ελέγχου της μεσογείου τη Κέρκυρα, μπορούμε να μετακομίσουμε στην Αθήνα. Αρκεί εσείς οι Επτανήσιοι και οι λοιποί Έλληνες, να εκλέξετε για Βασιλιά άτομο αρεστό σε μας, που θα δείξεικατανόηση στις επιδιώξεις μας.Συγκεκριμένα η Βρετανική διπλωματία την εποχή εκείνη:1) Aναζητεί πρόσωπο αρεστό για το Βασιλικό θρόνο στην Ελλάδα μετά την έξωση του Όθωνα (1862)
2) Διαπραγματεύεται με τους κηδεμόνες του νέου υποψηφίου τις απολαβές και τις υποχρεώσεις του
3) Του εξασφαλίζει χορηγίες
4) Του ζητεί να υπογράψει ότι: a) Δεν θα ασκεί πολεμική κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας γιατί αυτή είναι χρήσιμο ανάχωμα έναντι της Ρωσίας
β) Του ζητεί να αναλάβει τις οικονομικές υποχρεώσεις που είχε υπογράψει ο Βρετανικός Αρμοστής προς την Ιονική Τράπεζα, προς τον Αυστριακό κλάδο της εταιρείας Loyd, προς την εταιρεία υγραερίου της Μάλτας και άλλους δικαιούχους
γ) Του ζητεί να υπογράψει τη συνταξιοδότηση Βρετανών αξιωματούχων της Ιόνιας Πολιτείας αφού αυτή η περιοχή επρόκειτο να ενσωματωθεί στο Ελληνικό κράτος.Με αυτές τις προϋποθέσεις η Βρετανική Πολιτική προωθούσε την ένωση. Με το κλείσιμο των ριζοσπαστικών εφημερίδων και τη πεντάχρονη εξορία (Οκτ. 1851 – Φεβ. 1857) των ηγετών Ηλία Ζερβού-Ιακωβάτου και Ιωσήφ Μομφεράτου δημιουργείται στο κόμμα των Ριζοσπαστών σοβαρό κενό ηγεσίας. Το κέντρο του κινήματος μετατοπίζεται από τη Κεφαλονιά στη Ζάκυνθο με την ανάδειξη και προώθηση του Κων/νου Λομβαρδού. Ο τελευταίος αλλοίωσε τα ριζοσπαστικά οράματα και αφυδάτωσε τα αιτήματα της Ένωσης.Το 1858 το κόμμα των Ριζοσπαστών διασπάται σε Ενωτικούς και Αληθείς. Οι Αληθείς Ριζοσπάστες υπό τους Κεφαλλήνες Ηλία Ζερβό Ιακωβάτο και Ιωσήφ Μομφεράτο μένουν πιστοί στις δημοκρατικές και κοινωνικές αρχές του Ριζοσπαστισμού. Οι Ενωτικοί Ριζοσπάστες υπό τον Ζακυνθινό Κων/νο Λομβάρδο εμφανίζονται ρεαλιστές και συμβιβασμένοι με την ιδέα της Ένωσης άνευ άλλου όρου και κοινωνικού περιεχομένου.Ο Ριζοσπαστισμός υπήρξε κίνημα εθνικοαπελευθερωτικό και αστικοδημοκρατικό. Ο λόγος των Ριζοσπαστών φαίνεται επηρεασμένος από τη Γαλλική Φεβρουαρινή Επανάσταση του 1848, την ουτοπιστική σοσιαλιστική ιδεολογία του Saint-Simon, τις καινοκτημονικές θεωρίες του Proudhon και τις θέσεις του Ιταλού πολιτικού και στοχαστή του Risorgimento, του Mazzini. Το αίτημα της Εθνικής Ανεξαρτησίας το συνδύαζε με εκείνο της λειτουργίας δημοκρατικού πολιτεύματος. Γι’ αυτό και ενέτασσε τον αγώνα για την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα στο παραπάνω πλαίσιο αιτημάτων και διεκδικήσεων. Διαφορετικά, θεωρούσε την Ένωση κήρυγμα μονομερές και αντιπατριωτικών, που εξυπηρετούσε μόνο τα συμφέροντα της Αγγλικής πολιτικής και διπλωματίας. Ακριβώς εδώ βρίσκεται το κύριο σημείο της διαφωνίας, της ρήξης και της διάσπασης του Ριζοσπαστικού κινήματος, αυτό ήταν το πεδίο του εσωτερικού αγώνα του Ριζοσπαστισμού.Αποτέλεσμα αυτής της διάσπασης είναι το σημαντικότατο γεγονός της συνειδητής απουσίας του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της 12ης Ιονίου Βουλής από το σώμα της τελευταίας, 13ης Ιονίου Βουλής. Πρόεδρος στη 12η Βουλή ο Ηλίας Ζερβός-Ιακωβάτος, Αντιπρόεδρος ο Ιωσήφ Μομφεράτος, Αληθείς Ριζοσπάστες και οι δύο, αγνοί αγωνιστές, αγνοί πατριώτες, αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στις κυρωτικές εργασίες τις 13ης Βουλής. Αξίζει να αναφερθεί πως μετά την Ένωση, μεταρρυθμιστές και Προστασιανοί εμφανίσθηκαν σχεδόν όλοι ως Ριζοσπάστες. Οι σοβαρότεροι Μεταρρυθμιστές προσχώρησαν στο κόμμα των Αληθών Ριζοσπαστών και οι Προστασιανοί και οι ελάσσονες Μεταρρυθμιστές στο κόμμα των Ενωτικών Ριζοσπαστών.Αναμφίβολα βέβαια η Ένωση είχε πολλές θετικές παρενέργειες. Οι Ριζοσπάστες, παρά τις μετά το 1858 διαφορές τους, θα έφερναν στο Ελληνικό Κοινοβούλιο ένα νέο πολιτικό πνεύμα. Η εξαντλητική αντιπαράθεση επιχειρημάτων μεταξύ Ριζοσπαστών και Μεταρρυθμιστών και αργότερα μεταξύ Αληθών και Ενωτικών στο πλαίσιο των συνεδριάσεων της Ιονίου Βουλής, αλλά και στο πλαίσιο της πλούσιας αρθρογραφίας στον πλούσιο τότε Επτανησιακό Τύπο, διαμόρθωσε μια παρακαταθήκη ιδεών που θα μετεκενώνονταν στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Άλλωστε τα πρώτα βήματα του κοινωνισμού στην Ελλάδα συνδέονται με ονόματα Επτανησίων (Πανάς, Χοϊδας, Δρακούλης, Αντύπας).Η Ένωση αποτέλεσε την πρώτη ικανοποίηση, έστω φαινομενικά, της πολιτικής της μεγάλης ιδέας. Παράλληλα οι Επτανήσιοι έφεραν μαζί τους στην ελλαδική κοινωνία μια πνευματική παράδοση, που εκφράζεται με ονόματα όπως ο Σπ. Ζαμπέλιος, ο Πέτρος Βράϊλας Αρμένης, ο Παύλος Καλλιγάς και άλλοι. Έφεραν επίσης μια λαμπρή και επιβλητική ποιητική κληρονομιά (με κορυφαίο όνομα το Σολωμό) και ώριμο το αίτημα για αναγνώριση της δημοτικής γλώσσας ως μέσου σκέψης και έκφρασης των Νεοελλήνων.Σε κάθε ιστορική περίοδο φαίνεται να δικαιώνονται διαφορετικές συμπεριφορές και δράσεις. Δεν μπορούμε να αποφαινόμαστε οριστικώς και διαπαντός επί του ποιος σε όλη αυτή τη περίοδο είχε δίκιο. Η αγωνιστικότητα και η αγνότητα των Αληθών Ριζοσπαστών, που αρνηθέντες αξιώματα πέθαναν κάποτε εν απολύτω αξιοπρέπεια και σιωπή (και ένιοι εξ αυτών, όπως ο Μομφεράτος, εν απολύτων πενία); η αγωνιστικότητα και ο πραγματισμός των Ενωτικών Ριζοσπαστών, που άρπαξαν την ευκαιρία της Ένωσης και οδήγησαν τα Επτάνησα στη Μεγάλη πατρίδα; ο σοβαρός σκεπτικισμός των Μεταρρυθμιστών, με την πνευματική προσθήκη ενός Βράϊλα-Αρμένη, ενός Κάλβου και πολλών άλλων φωτισμένων μυαλών, που πάσχιζαν για την ευρύτερη παιδεία; η με αυταπάρνηση διεκδικητικότητα άλλων σεβάσμιων προσωπικοτήτων, όπως του Μητροπολίτη Κέρκυρας Αθανασίου; ή ο τυχοδιωκτικός καιροσκοπισμός των Προστασιανών-Καταχθονίων; Noμίζω ότι την 21η Μαΐου, αφήνοντας έξω τους τελευταίους, πρέπει να τιμήσουμε όλους τους υπολοίπους.Σίγουρα πάντως όλοι αυτοί οι αγωνιστές δεν θα ΄θελαν διθυράμβους και επαίνους γι΄αυτούς που άλλωστε δεν άκουσαν ποτέ όσο ζούσαν-. Θα ΄θελαν να δούμε μέσα από τη δική τους εμπειρία και τα δικά τους λάθη, τη σημερινή μας ζωή και τα προγράμματά μας για το μέλλον. Πιθανόν να μας επισήμαναν: Προσοχή στην ανάγνωση της ιστορίας. Η ιστορία δεν μπορεί να είναι ένας ωραιοποιημένος μύθος. Η ιστορία πρέπει να ενσωματώνει τη πραγματικότητα κι όχι μόνο τις ηρωικές πράξεις, αλλά και τις προδοσίες, τα πισωγυρίσματα, τις μικρότητες, τους συμβιβασμούς, τις προσωπικές φιλοδοξίες, τη χειραγώγηση των λαών και πάνω απ΄όλα τους ύπουλους χειρισμούς του διεθνούς παράγοντα. Μια παραποιημένη ιστορία είναι η χειρότερη παγίδα για τη χειραγώγηση της νεότερης γενιάς, γιατί φυλακίζει την Ελευθερια.
Σχόλια